Uyuşturucu veya uyarıcı maddeler yaşam için kullanımı zorunlu olmayan, kişinin gerçeklik algısında bozulma yaratan, kullanıcılarının duygu ve düşüncelerine nüfuz ederek davranışlarında ve kararlarında farklılıklara yol açan, kolaylıkla bağımlılık yapan ve canlı sağlığı için zararlı olan maddelerdir.
Uyuşturucu maddeler, üretilme şekillerine göre doğal ve sentetik olanlar şeklinde iki grupta ele alınmaktadır. Doğal uyuşturucu maddeler, doğal olarak bitkilerden elde edilen, uyuşturucu ve uyarıcı etkisi gösteren maddelerdir. Doğal uyuşturucu maddeler elde edildikleri bitki türü temel alınarak kategorize edildiğinde; kenevir ve türevleri (esrar, marihuana), haşhaş ve türevleri (afyon, morfin, eroin, kodein) ve koka ağacı yaprağı ve türevleri (kokain, crack) olarak üç gruba ayrılırlar.
Sentetik uyuşturucu veya uyarıcı maddeler, ileri kimyasal tepkimeler sonucunda laboratuar ortamında kimyasal yollarla üretilmiş olan suni uyuşturuculardır. Bu maddeler, depresantlar, trankilizanlar, stimulantlar ve hallusinojenler olarak dört gruba ayrılır. Stimulantlar ise, Amfetamin, Metamfetamin, Ecstasy ve Captagon’dur.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları Türk Ceza Kanunu’nun “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti” başlıklı 188. maddesinde düzenlenmiştir.
Maddenin 1. fıkrasında, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç edilmesi,
Maddenin 3. fıkrasında, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin, ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, başkasına verilmesi, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması, satın alınması, kabul edilmesi, bulundurulması,
Maddenin 7. fıkrasında, uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmî makamların iznine bağlı olan maddenin ithal edilmesi, imal edilmesi, satılması, satın alınması, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması veya ihraç edilmesi, suç olarak öngörülmüştür.
Nitelikli Haller:
TCK’nın 188. maddesinin 4, 5, 6 ve 8’inci fıkralarında suçun nitelikli halleri öngörülmüştür.
188. maddenin 4. fıkrasının (a) bendinde, uyuşturucu maddenin cinsinin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya baz morfin olması,
188. maddenin 4. fıkrasının (b) bendinde fiilin okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
188. maddenin 5. fıkrasında, suçun suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâli,
188. maddenin 8. fıkrasında, failin bazı mesleklerle iştigal etmesi hali suçun cezasını ağırlaştıran nedenler olarak öngörülmüştür.
188. maddenin 6. fıkrasında suç konusunun üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran maddeler olması halinde cezanın yarısına kadar indirilebileceği öngörülmüştür.
Uyuşturucu maddenin çocuğa satılması hali de, Kanun’da nitelikli hal olarak düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 3. fıkrasının ilk cümlesinde faile on yıldan az olmamak üzere hapis cezası verileceği düzenlenmişken, aynı fıkranın son cümlesi “Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.” şeklinde düzenlemiştir.
TCK’nın 188. maddesinin 1. ve 3. fıkrasında düzenlenen suçların konusunu uyuşturucu ve uyarıcı maddeler, 7. fıkrasında düzenlenen suçun konusunu ise uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeler oluşturmaktadır.
Bazen aynı maddenin aynı fıkra veya bendinde düzenlenen artırım nedenlerinden birden fazlası, aynı olayda gerçekleşebilmektedir. Böyle durumlarda ceza belirlenirken kural olarak aynı fıkrada yer alan nedenlerden bent sayısı kadar artırım yapılmayacak, artırım bir kez olacak fakat ceza tayini alt sınırdan uzaklaşılmak suretiyle yapılacaktır.
Etkin Pişmanlık:
TCK’nın 192. maddesinin 1. fıkrasında, “Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.” düzenlemesi mevcuttur. Burada, cezayı ortadan kaldıran etkin pişmanlık hali söz konusudur.
TCK’nın 192. maddesinin 3. fıkrasında, “Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.”düzenlemeleri yer almaktadır.Bu hüküm ile failin suçun öğrenilmesinden sonra yetkili mercilerle işbirliği yapması sonucunda suç ortaklarının tespit edilerek yakalanmasına yardım etmesi cezayı azaltan şahsi sebep olarak kabul edilmiştir.
Yaptırım:
Türk Ceza Kanunu’nda, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin neden olduğu zarar ve tehlikelerin ciddiyet ve boyutunu göz önünde bulundurarak uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına yaptırım olarak ağır ve caydırıcı sayılacak hapis ve adli para cezaları ihdas etmiştir.
- Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç etme suçunun cezası “yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası” olarak,
- 188. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme, bulundurma suçunun cezası “on yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası” olarak,
- 188. maddenin 7. fıkrasında düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal etme, imal etme, satma, satın alma, sevk etme, nakletme, depolama veya ihraç etme suçunun cezası ise “sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası” olarak belirtilmiştir.
- TCK’ nın 188. maddesinin 6. fıkrasında yer alan üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve kullanıcı üzerinde uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi yaratan her türlü maddenin TCK‟nın 188. maddesinde yer alan imal, ithal, ihraç ve ticareti fiillerine konu edilmeleri halinde, fail hakkında TCK’nın 188. maddesinin 1. ve 3. fıkralarında yer alan yaptırımlar uygulanacak ancak somut olayın koşullarına göre verilecek ceza yarı oranına kadar indirilebilecektir.
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde ile ilgili suçlarda çoğu zaman elde edilen kazancın miktarının belirlenememesi ve müsaderesinin mümkün olmaması nedeniyle maddede hapis cezasının yanı sıra Kanunda adli para cezası da öngörülmüştür.
Türk Ceza Kanunu‟nun 188. maddesinin 3. ve 7. fıkralarında düzenlenen suçlarda hapis cezası açısından üst sınır belirtilmemiştir. Bu durumda Türk Ceza Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrası uygulama alanı bulacak ve hapis cezasının üst sınırı yirmi yıl olarak belirlenecektir.
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 108. maddesinin 1. fıkrasında mükerrirlere ve bazı suç faillerine özgü infaz rejimi ve denetimli serbestlik tedbiri olarak koşullu salıverilme düzenlenmiş olup, aynı maddenin 9. fıkrası gereğince uyuşturucu madde ticareti suçlarında koşullu salıverilme oranı 3/4 olarak düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1., 3. ve 7. fıkralarında düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarının yargılamasıyla görevli kılınan mahkeme ağır ceza mahkemeleridir.
Uyuşturucu madde suçları ağır yaptırımlar içerdiği için, kişinin ticaret kastı ile hareket edip etmediği, ele geçirilen maddeyi kullanmak amacıyla bulundurup bulundurmadığı, suçun nitelikli hallerinin yerleşik hale gelen Yargıtay kararları doğrultusunda oluşup oluşmadığı hususlarının ortaya konulması önem arzetmektedir. Öte yandan, soruşturma birimleri tarafından uyuşturucu madde suçları ile mücadele edilirken, koruma tedbirlerine sıklıkla ve yoğun bir şekilde başvurulduğundan, elde edilen delillerin hukukiliğinin de irdelenmesi gerekmektedir.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 128. maddesi uyarınca, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarının işlendiğine ve bu suçlardan elde edildiğine dair kuvvetli şüphenin bulunması halinde, şüpheli veya sanığa ait olan malvarlığı değerlerine el konulabilecektir.
Yapılan soruşturma ile ilgili suç islendiğine dair kuvvetli şüphe bulunması ve başka türlü delil elde etme imkânının olmaması halinde Cumhuriyet savcısının talebi üzerine hâkim kararıyla uyuşturucu madde ticareti suçunda şüpheli ve sanığın iletişiminin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi mümkündür.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun tespiti veya bu suç bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işleniyorsa örgütün ve bağlantılarının deşifre edilmesi amacıyla her türlü araştırma yapmak ve örgütün faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar hakkında delil toplamak için bir diğer koruma tedbiri olan gizli soruşturmacı görevlendirilmesi yoluna gidilebilecek, şüpheli ve sanığın kamuya açık yerlerdeki faaliyetleri ve iş yeri teknik araçlarla izlenebilecek, ses ve görüntü kaydı alınabilecektir.
Tüm bu hususlar savunmayı yapan ağır ceza avukatı tarafından titizlikle gerçekleştirilir. Çünkü savunma bu durum içerisinde çok büyük önem teşkil etmektedir.
Kocaeli ili İzmit ilçesinde faaliyet gösteren ofisimizde, alanında uzmanlaşmış iyi ceza avukatı ile tüm ceza davaları konularında olduğu gibi uyuşturucu madde ticareti davalarında da danışmanlık ve dava avukatlığı hizmeti verilmektedir.