Nafaka, boşanma sürecinde olan ya da boşanmış olan taraflardan yoksulluğa düşecek tarafa ve de tarafların ortak çocuklarına toplu veya aylık ödenmesi için kararlaştırılan paradır.
Hukukumuzda 4 adet nafaka çeşidi bulunmaktadır. Bunlar;
- Yoksulluk Nafakası,
- İştirak Nafakası,
- Tedbir Nafakası,
- Yardım Nafakasıdır.
Belirtilen nafaka türleri ile ilgili gerekli bilgi Nafaka başlıklı yazımızda detayları ile birlikte anlatılmış olup ilgili yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesinde “Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir” hükmü mevcuttur. Söz konusu hükümden de anlaşılacağı üzere belirli durumlarda nafakanın arttırımına karar verilebilir. Ancak nafakanın arttırılması, yukarıda alıntılanan hükümde belirtilen sebeplerle sınırlı değildir.
Nafaka artışı isteminde bulunabilmek için aşağıda sayılan durumlardan birinin veya bir kaçının gerçekleşmiş olması gerekir.
NAFAKA ARTIRIMI İÇİN GEREKLİ OLAN SEBEPLER
- Nafaka ödemesi ile yükümlü tutulmuş kişinin ekonomik şartlarında olumlu yönde bir değişimin meydana gelmesi.
- Kendisine nafaka ödenmesine karar verilen kişinin ekonomik halinin, nafaka ödenmesine karar verilen tarihe göre kötüleşmiş olması.
- Hayatın olağan akışında artan geçim giderleri sebebiyle nafaka miktarının, nafaka alacaklısının geçim giderlerini karşılamaya yetmemesi.
- Değişen ekonomik şartlar çerçevesinde paranın değerini kaybetmesi sebebiyle alım gücünün düşmesi(enflasyon).
- Tarafların ekonomik koşullarında ve genel ekonomik düzende olağanüstü bir değişiklik olmasa dahi Yargıtay vermiş olduğu kararlarda nafaka miktarının TÜİK tarafından açıklanan ÜFE-TÜFE’ye göre arttırılması gerektiğini belirtmektedir.
NAFAKA MİKTARINDAKİ ARTIŞ NEYE GÖRE BELİRLENİR?
Nafaka miktarındaki artışın belirlenmesinin yapılmasında hakimin büyük bir takdir yetkisi bulunmaktadır. Hakim açılmış olan mevcut davadaki tarafların ekonomik durumları ile ilgili gerekli yerlere resmi yazıları yazar ve tarafların ekonomik halinin tespitini yapmaya çalışır. Sonrasında ise tarafların ekonomik halinin iyileştiği yahut kötüleştiği iddialarında delilleri inceler ve ortaya çıkan sonuca göre nafaka miktarının nafaka alacaklısı için yeterli olup olmadığı noktasında gerçekleştirileceği tespite göre nafaka miktarının ne kadar artması gerektiğine karar verir. Söz konusu davada nafaka miktarının yetersiz kaldığı ve artırılması gerektiğini iddia ederken nafaka alacaklısının giderlerinde meydana gelen artışlar ile ilgili (okul masrafları,hastane masrafları, çocuğun gelişimi için gerekli eğitimler vb.) delilleri mevcut dava dosyasına sunmakta fayda vardır.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASINI NE ZAMAN AÇABİLİRİM?
Kendisine nafaka ödenmesi hükmedilen kişiler tarafından nafaka artırım talebinde bulunabilmek için nafaka ödenmesine hükmedildiği tarihten itibaren ne kadar süre geçmesi gerektiği sorusu sorulabilir. Bu konuda Yargıtay kararlarından da anlaşılacağı üzere nafaka artırım talebinde bulunabilmek için herhangi bir süre geçmesi gerektiği aranmamıştır. Eğer nafaka artırımını gerektirecek sebeplerden birinin meydana gelmiş olması halinde nafaka alacaklısı istediği zaman nafaka artırım talebinde bulunabilir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA NAFAKA MİKTARI PROTOKOLLE BİRLİKTE BELİRLENMİŞSE BU MİKTARIN ARTIRIMI TALEBİNDE BULUNABİLİR MİYİM?
Boşanma davasında taraflar imzalanan protokol ile birlikte ödenmesi gereken nafaka miktarı üzerinde anlaşabilmektedirler. Ancak her ne kadar bir miktar üzerinde anlaşılmış olunsa dahi yukarıda artış için gereken sebeplerde de belirttiğimiz gibi tarafların ekonomik şartlarında değişimlerin meydana gelmesi halinde taraflar arasında imzalanan ve hakim tarafından da hükmedilen nafaka miktarının artırımı istenebilmektedir.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASINDA EĞER HAKİM TARAFINDAN NAFAKA ARTIŞINA KARAR VERİLİRSE BU ARTIŞ NE ZAMANDAN İTİBAREN UYGULANACAKTIR?
Şayet bir nafaka artırımı davasında lehinize nafaka artırım kararının verilmiş olduğunu varsayarsak bu karar davanın açılmış olduğu tarihte ödenmesi gereken nafaka miktarına ve devam eden aylara uygulanır. Dolayısıyla davanın açıldığı tarihten davanın sonuçlandığı tarihe kadar nafaka ödemesi gerçekleşmiş olsa dahi hakimin hükmedeceği artış miktarı üzerinden ödenmemiş farkların toplamı kadar birikmiş nafaka alacağı gündeme gelmektedir.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?
Kendisine nafaka ödenmesi hükmedilen kişiler nafaka artırımı talebinde bulunabileceklerdir. Ancak iştirak nafakası olarak belirtmiş olduğumuz tarafların müşterek çocuklarına ödenmesi için hükmedilen nafaka türünde nafaka alacaklısı çocuk 18 yaşından küçük olması sebebiyle nafaka artırımı talebinde bulunabilecek olan kişi bu çocuğun velayetinin bulunduğu taraftır.
NAFAKA ARTIRIMI DAVASINI HANGİ MAHKEMEDE AÇMAM GEREKİR?
Nafaka artırım davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise kendisine nafaka ödemesi gerçekleştirilen tarafın yerleşim yeri mahkemesidir. Dolayısıyla şartların oluştuğu takdirde nafaka artışı davaları kendisine nafaka ödenen tarafın yerleşim yerindeki aile mahkemesinde açılmalıdır.